Qeexid
"Noociskudhis ah oo leh haydarojiin kunakalafurma biyaha oona saara ayoonno toganoo haydarojiin ah."
Qeexid Xigta
Aragtida lowri boronistidh ee asiidhada iyo beysyada(1923), waxay qeexiddaa hore u ballaadhisay,in asiidhu tahay borotoo.
Qeexitaan & Macnaha Ereyada Afka Soomaaliga
Qor erayga aad rabto, kaddibna hel macnahiisa!
asiidh
m.lWadaag:
Tusaale
Ogeysiis! qoraalkan, waa tusaale la xariir erayga asiidh oo kali ah:
Erayada u qoraal eg: `asiidh`
asiidh-bu
Qeexid
asiidh-bu'eed m.dh (-dyo ..., m.dh) (baay.)Silsilad weyn oo dheer oo molikiyuul ah,kana kooban silsilado nukliyootaydho ah,waxa laga helaa noolaha oo dhan. Taas ooqaadda wararka hiddo sidaha.
Wadaag:
asiidha
Qeexid
asiidha yuurig m.dh (baay.) Maxsuulkaburburka buriin ee garaadleyda shimbiraha,xammaaratada berriga iyo cayayaanka.Marka laga reebo garaadleyda, Maxsuulkaasbadankiisa waa la qashinsaaraa. Asiidhkayuurig waa ma milme, sidaa darteed, waxaloo saaraa adke ahaan, taas oo dhowrtabiyaha qiimaha u leh dhulka oomanaha ah. Asiidhka yuurig markay jidhka ku badatowaxay ku ururtaa kala goysyada dhareerkaleh taas oo ay ku keento xanuun.
Wadaag:
asiidh-ooman
Qeexid
(-dyo ..., m.dh) (kiim.)Iskudhisyada la falgala biyaha soona saaraasiidh. Tusaale ahaan, karboon laba ogsaydhwaxa uu lafalgalaa biyaha waxaana samaysmakaarboonig asiidh: CO2(g) + H2O(aq) =H2CO3(aq).
Qaabnaxweed & Naxwe
m.l
Wadaag:
asii
Qeexid
asii xi. (nax.) 1. Erey lagu xiriiriyo laba weeraan xor ahayn; “oo”. Tus. “Haddaan lacagsiiyo asii diido, maxaan sameynayaa?” 2. Ereylagu xiriiriyo laba weer xor ah; “-na”. Tus.“Lagac baan siiyay asuu diiday”.
Wadaag:
askoorbik-asiidh
Qeexid
(kiim.) Fitamiin biyahaku milanta oo aan looga maarmiin xoojintasoohyada iyo isku haynta unugyada,sameynta kollaanjikana waa ka qaybqaadataa.
Qaabnaxweed & Naxwe
m.l
Wadaag:
asiidh-cabirid
Qeexid
(kiim.) Saafid-mugeedama mitimis asiidh-beys halkaas oo milancaadi ah oo asiidh ah lagu daro milanribnaantisi dahsoontahay oo ah beystilmaame ku jiro. Alkalicabiridduna waaroganka asiidhcabiridda. Eeg alkalicabirid.
Qaabnaxweed & Naxwe
m.dh
Wadaag:
natarik-asiidh
Qeexid
(kiim.) Hoore midablaawe ah oo bida, oo dharka iyo jidhkaba cuna. Waa asiidh xoog badan.
Qaabnaxweed & Naxwe
m.l
Wadaag:
asiib
Qeexid
Dhibaato weyn cidku dhicid. “Inkaar baa asiibtay Cali”.
Arrin xalkeeda dhabta helid.
Qaabnaxweed & Naxwe
f.g1
Labdhedig
-bay, -btay
Wadaag:
asiidh-dufaneed
Qeexid
(-dyo ..., m.dh) (baay.)Iskudhis orgaanig ah oo ka kooban silsiladhaydarookaarboon iyo dhammaad ah kooxkaarboogsayl.
Qaabnaxweed & Naxwe
m.l
Wadaag:
asiidh-laagtika
Qeexid
(-dyo ..., m.dh) (baay.)Asiidh dhanaan oo dhis naanaysmolikiyuulkeedu yahayCH3CH(OH)COOH, asiidhka laagtigwaxay ka timid asiidhka bayruufig, markamuruqyadu firfircoonyihiin ogsajiintunaxaddidantahay. Taasoo si isbada joog ahbeerku u saaro una beddelo gulukows.Jimicsiga xoogga badan waxa laga yaabaa inay ku ururto muruqyada dhexdooda taas ookeenta muruqyo xanuun. Waxa kale oo ayasiidhka laaktig ka qayb qaadataakhamiirinta caanaha, iwm.
Qaabnaxweed & Naxwe
m.dh
Wadaag:
asiili
Qeexid
ld asali.
Dugsiga caruurta yaryaraadaabta iyo farta lagu baro inta aanaywaxbarashada rasmiga ah bilaabin.
Qaabnaxweed & Naxwe
m.l
Wadaag:
salfiyuurik-asiidh
Qeexid
(kiim.) (H2SO4) Hoor saliidda u eg oo midablaawe ah, laguna diyaariyo habka kulanka.
Qaabnaxweed & Naxwe
m.dh
Wadaag:
kaarbogsilik-asiidh
Qeexid
(kiim.) Nooc ka tirsan iskudhisyada orgaanigga ee naanaystooda guudtahay COOH. Kaarbog-silik asiidho badan ayaa si dabiici ah ugu jira dhirta, duxda iyo saliiddana waxay ugu jiraan miistar ahaan. Sidaa awgeed kaarbogsilik asiidhada noocan ah waxa loo yaqaan asiidho duxeed.
Qaabnaxweed & Naxwe
m.l
Wadaag: