Qeexid

ba (-ba) qr. 1. (nax.) Qurub lagu adkeeyo diidmada. Tus. “Waxba ma aha”. 2. (nax.) Mid kasta; wax kasta. Tus. “Nimba si ayuu u qaatay”. 3. (nax.) In badan. Tus. “Wuxuu doonaba wuu ka helayaa”. 4. Xataa. Tus. “Aniguba (ama amba) waan arkay”. 5. (nax.) Eray ulajeeddooyinka tixaha midabyo badan oo kala gaar ah u yeela: “Aniguba waa aqaan”, “Markiiba wuu tegay”, “Kaasba qaad”, “Maba dhiibayo”, “Wuxuu sugaba galabtii buuiska tegay”.

Tusaale

Qogeysiis! qoraalkan, waa tusaale la xariir erayga `ba` oo kali ah:
  • 1980 kii, Xasan Dheere waxaa loo bedelay Taliyaha NSS ee gobolka Bari wuxuuna shaqadaas hayey ilaa 1983 kii isagoo ahaa darajada Gaashaanle waxaana loo bedelay Taliyaha NSS ee gobolka Sanaag.
  • Dec 2010- Wasiir ku xigeenka Warfaafinta Maamulka Galmudug Axmed Baasto oo ka hadlay dhacdadaasi ayaa sheegay in aysan jirin qorshe maamulkoodu ogyahay oo ay ku weerareen Maamulka Ximin iyo Xeeb..
  • Jun 2009- Wararka ka imaanaya deegaanka Degmada Garbahaarey ee Gobalka Geddo ayaa sheegaya in dad deegaankaasi lasoo deristay Xaalad nololeed oo aad u adag..
  • May 2009- Meydadka 3-nin oo Burcad badeed ah oo Maanta lagu Aasay Magaalada Boosaaso..
  • Apr 2010- Cu,imadu waxaay ay ka digeen faafinta beenta oo ah mid ku badan xilligan gayiga Soomaaliya..
  • Jan 2011- Madaxda qaar ayaa sheegay Dastuurka loo sameynayo Soomaaliya in uusan noqon mid dhibaato u keeni kara umadda Soomaaliyeed,..
  • Jan 2011- "Waxaan ka digayaa in dalka gacanta loo geliyo shisheeye,taasna sidii looga hortegi lahaa waxaa kaalinta koowaad ka qaadan kara Mudanayaasha Baarlamaanka Soomaaliya..
  • Jul 2009- Xarakarada Al-shabaab ayaa maanta dagaal ku qabsaday Fariisimo Cusub oo ay hore u deganaayeen Ciidamada Dowlada..
  • Dec 2010- Baaqa xildhibaanadaasi ayaa kusoo beegmaya iyadoo dagaalo beeleedyo dad ku dhinteen ay ka dheceen deegaano ka mid ah goboladaasi..
  • Jun 2009- Xarakada Shabaab iyo Xisbul islaam oo maanta la wereegay Fariisimo hore looga qabsaday..
  • Jun 2009- Ergaygga gaarka ah ee Qaramadda Midoobay u qaabilsan Soomaaliya, Ahmedou Ould-Abdallaha ayaa rajo ka muujiyay..
  • Jun 2010- Xarakatul Shabaab oo dhankooda Dagaaladaasi ka hadalay ayaa guulo ka sheegatay..
  • May 2009- "Sheekh Shariif Siyaasad kale ayuu qaatay marka ma jirto sabab aan kuwada kulano maxaa yeelay anaga tii hore ayaan wali ku taaganahay " ayuu mar kale yiri..
  • Feb 2011- Afhayeenka Ahlusunna ee gobollada dhexe Sheekh C/risaaq Maxamed Cali (Ashcari) ayaa sheegay inaysan gacmaha laaban doonin oo ay iska difaaci doonaan haddii ay dagaallo kusoo qaadaan xoogagga Xarrakatul Shabaab,..
  • Jan 2010- Dhaca hirkadaasi Xawaaladeed ayaa la sheegay in ay ka danbeeyeen Kooxo Bastoolado ku hubeysnaa..