Qeexid
"(juqr.) Wareeg goobeed biyaha badda dhexdeeda ama webiga dhexdiisa oo ka dhashay kala sarraynta kanaalka, ama kulanka laba maayadood, ma sababo la mid ah."
Qeexitaan & Macnaha Ereyada Afka Soomaaliga
Qor erayga aad rabto, kaddibna hel macnahiisa!
meerkac-biyood
m.lWadaag:
Erayada u qoraal eg: `meerkac-biyood`
biyood
Qeexid
(-dyo, m.dh) (c.nafl.) Degaan b. ama sinjiyo noole ah oo ku nool biyaha dhexdooda, dhir iyo xayawaan mid kastaba ha ahaadee.
Qaabnaxweed & Naxwe
m.l
Wadaag:
biyabbiyood
Qeexid
B. ah: wax biyo ka badan lagu daray ama biyaha u eg. ld biyabbiyo. biyabbiyow1 m.l Ku daridda badar lagu daro biya ka bateen noqosho. ld biyabbiyoobid. biyabbiyow2 f.mg1 (-oobay, -owday; -oobi) Wax biyo ka bateen noqosho.
Qaabnaxweed & Naxwe
m.l.kh
Wadaag:
gibil-biyood
Qeexid
(jool.) Dhammaan biyaha dunida, kuwaas oo ka soocan oogada dhulka, iyo gibilka.
Qaabnaxweed & Naxwe
m.l
Wadaag:
meerkac-dabayleed
Qeexid
(c.cimi.) Kolmo yar oo dabayleed oo degdeg ugu wareegaysa dhidib taagan ama wax yara janjeedha, oo dhexda ku leh meel cadaadiska jawigu hooseeyo. Marmarka qaarkood way dheertahay, lamadegaannadana waxay ka kicisaa siigo, ama, qiyaas yar; xanfaley.
Qaabnaxweed & Naxwe
m.l
Wadaag:
meerkuri
Qeexid
Hoore bir ah cad cufnaan weyn oo badanaa loo adeegsado heerkulbeegyada. ld meerkiyuuri.
Qaabnaxweed & Naxwe
m.l
Wadaag:
meeri
Qeexid
Cashar iwm akhriyid.
Xarig iwm wax kale ku dul duubid.
Ku m.: wax meer ku dul wareejin. 4. Ku m.: hanti, wax iwm cid kale ku wareejin.
Qaabnaxweed & Naxwe
f.g2
Labdhedig
-iyay, -isay
Wadaag:
meer2
Qeexid
Socod wareeg ah socosho.
Ku m.: xarig wax ku xirid.
Ku m.: maal, derejo iwm cid kale ku wareegid.
Qaabnaxweed & Naxwe
f.mg1
Labdhedig
-ray, -rtay
Wadaag:
meere
Qeexid
meere yare m.l (-rayaal, m.l/dh) (c.fal.) Ku wareege yar: waxaa jira qaar badan oo ku warega gorraxda, una dhexeeya majiireyaasha Maars iyo Jubitar; ka u weyn dhexroorkiisu waa 700 Km., ka u yarna dhexroorkiisu wuxuu ka yaryahay 30 Km.
Wadaag:
meer1
Qeexid
Xarig dheer oo lagu wareejiyo aqal soomaaliga dadkiisa sare, si aysan dabayshyu u qaadin.
ld meerid.
Qaabnaxweed & Naxwe
m.l
Wadaag:
meerkiyuuri
Qeexid
(kiim.) Curiye ka tirsan curiyayaasha kala guurka ee tusaha kalgalka, dabiici ahaanna ugu jira macdanta sinabaar uumigiisuna waa sun khatar ah. ld meerkuri.
Qaabnaxweed & Naxwe
m.l
Wadaag:
meere2
Qeexid
(-rayaal, m.l/dh) (c.fal.) Mid ka mid ah walxaha qiyaas ahaan goobada ah, oo gaadhaya dhowr boqol, kuwaas oo ku meeraysta qorraxda oo mara tub qorraxeedyo loo yaqaan tubo. Waxa jira sagaal meere oo waaweyn, uu ku jiro dhulku, oo in door ah ka weyn kuwa oo hadhay, iyo meereyaal yaryar oo badan ama meere yareyaal. Meereyaasha dhulka ka weyni waa: Nebtuun, Yuraanas, Jaateen iyo Jubitar, kuwa ka yaryarina waa: Feenus, Maaris, Meerkuri iyo Buluuto. Feenus iyo Meerkuri ayaa qorraxda uga dhow dhulka kuwa soo hadhay ay ka sii fogyihiin. Buluuto, oo la helay 1930, ayaa ugu fog qorraxda, marka laga reebo qorraxda iyo xiddigaha, sida dayaxa meerayaasha kale waxay ku faan noqodka qorraxda.
Qaabnaxweed & Naxwe
m.l
Wadaag:
meere1
Qeexid
(-rayaal, m.l/dh) Xiddigo qaboobey oo dhulal noqday oo qorraxda la socda oo ku wareega oo iftiinka ka qaata midkood; meereyaashu (sayaariin) waa sagaal. Dusaa, (cuddaar), Waxaraxir ama Xiddigta Waabberi (sahra), Dhulkeenna, Farraarre (mariikh), Cirjeex ama Cirjiir (mushtar), Raage (saxal), Uraano, Netuun, Buluto.
Qaabnaxweed & Naxwe
m.l
Wadaag:
meerso
Qeexid
Wax mulkintooda la wareegid.
Qaabnaxweed & Naxwe
f.g3
Labdhedig
-saday, -satay
Wadaag:
meeree
Qeexid
Wax xarig iwm ku wareejin, wax, wax, kale ku dul wareejin.
Qaabnaxweed & Naxwe
f.g2
Labdhedig
-reeyay, -reysay
Wadaag:
meerto
Qeexid
Si wareegto ah oo wax loo qaybsado; kaltan; miilo.
Meermeerto; mid2.
M. ah: geel karreeb ah. 4. Marti muddo gaaban joogto.
Qaabnaxweed & Naxwe
m.dh
Wadaag: