Qeexid

Socod badan samayn iyadoo wax la baadigoobayo.

Qaabnaxweed & Naxwe

f.g1

Labdhedig

-gay, -gtay

Qeexid

waagii dhagaxa-dambe m.l (taar.) Wuxuu sheegayaa waxyaabaha la xiriira waqtigii taariikhda ka horeeyey, markii ay dadku bilaabeen beerashada, laakiin dhagaxa ay waqtigaas u isticmaali jireen qalab ahaan, waqtigaas oo dhamaaday 9000-6000, dhalashadii Nebi Cise horti koonfur-galbeed Aasaiya, 4000 ilaa 2400 Nabi ciise horti ee Yurub.

Qeexid

waagii birta m.l (waayahii ..., m.l) (taar.) Waagii ka dambeyay waagii macdanka, markaas oo birtu ay beddeshay macdanka xagga hubka iyo qalabka kale; waaga birtu wuxuu astaamiya heer dhaqameed bani'aadam oo ka dhexeeya dadyowga kala duwan ee ma astaamiyo muddo cad oo waqtiyaysan.

Qeexid

waagii macdanka m.l (waayahii ..., m.l) (jool.) Waagii dadku qalabka iyo hubka ay isticmaalaan ka samaysan jireen maar iyo tiin la isku dhafay. Waagani ma sheegayo waqti go'an oo taariikheed oo si taxane ah ugu xidhiidhsan dhacdooyin ka horreeyay; hase ahaatee, waagani wuxuu tilmaamayaa marxalad dhaqameed oo dadyow badan oo dunida ku nooli soo mareen, marka la eegayo horumarkii ay soo sameeyeen laga soo billaabo waagii alabka dhagxaanta laga samaysan jiray ilaa laga soo gaaro waqtigii la bartay qalabka xadiidka.

Qeexid

waagii dhuxusha m.l (waayahii ..., m.l) (jool.) Waqtigii dhuxul-dhagaxda inteeda badani samaysantay.

Qeexid

waagii mesosooik m.l (waayihii ..., m.l) (jool.) Waagii dhexe ee nolosha, ahna midka labaad saddexda qaybood ee taxanaha waqti jiyolojiyeedka wixii ka dambeeyay kambiriyan-ka-horeeyaha: muddaddaas ka mid ah taariikhda dhulka ee u dhexeysa aayada baaliyosoyigga iyo saynasoyigga, waxay kala baxsantahay muddo ah 200 milyan ilaa 70 milyan sannadood ee tagtay.

Qeexid

waagii senosayka m.l (waayahii ..., m.l) (jool.) Waqtiga saddexaad ee waayaha jiyoolojiyada; waxaana lagu asteeyaa billowgii naafleyda nasleyda ah; waagani wuxuu ku xigay oo ka dambeeyay kambiriyan-ka-horreeye.

Qeexid

waagii barafka m.l (waayahii ..., m.l) (jool.) Waa jiyoolojiyeed oo baraf gogollo ah iyo baraf weyneyaal ay dabooleen badad badan oo qaaradaha ah, meelaha qaarkoodna barafku wuxuuba gaaray badaha, wuxuuna hoos u dhigay heerkulkii badweyneyaasha.

Qeexid

waagii baahiyosooik m.l (waayahii ..., m.l) (jool.) Waagii hore ee nolosha, waa kan ugu horreeya saddex qaybood ee waaweyn ee taxanaha waqtiga jiyoolojiyeed (ee ka dambeyay kambiriyan-ka-horreeyaha). Kolkaas oo muddooyinka taariikhda dunida ka mid ah kana horreeyay waagii mesosooigga wuxuu kalabaxsanyahay laga billabo 600 oo milyan ilaa 200 oo milyan oo tagtay.

Qeexid

waagii dhagaxa ee hore m.l (taar.) Waagii hore ee dhagaxa, dadkuna dhagaxa ay u adeegsan jireen qalab ama hub ahaan.

Qeexid

waagii dhagaxa m.l (waayahii ..., m.l) (taar.) Waqtigii aadamigu isticmaalay qalabka iyo warmaha dhagaxa ka sameysan, ee ka horeysey markii ugu horreysey ee helaan ay bir ceedhiin.

Qeexid

eeg waag2.

Qaabnaxweed & Naxwe

m.f.dh

Qeexid

Qurub lagu muujiyo waxa laga sheego yeelaha weerta. Tus. 'Cali waa yimid';'Ninkanu waa macallinka cusub ee dugsiga'.

Qaabnaxweed & Naxwe

qr.dd

Qeexid

(-aayo, m.l) (jool.)Mid ka mid ah qaybaha waaweyn ee taxanaha waqtiga jiyoolojiyeed (ee ka dambeeya kambiriyanka horreeyaha). Waaga, laf ahaantiisa waxaa loo kala aqoonsanyihiin saddex waa - aaliyo - soyik, mesosoyik iyo saynsoyik, kuwaas oo ku fidsan ilaa 6 (lix) milyan sano ee la soo dhaafay.

Qaabnaxweed & Naxwe

m.l

Qeexid

Maalinta gelinkeeda hore billaawgiisa; subax; arooryo.

Xilli; waqti; jeer; goor.

Qaabnaxweed & Naxwe

m.l

Qeexid

Wax helid la'aan.

La w.: yool aad tooganaysay riddadii. Garab la marid.

Qaabnaxweed & Naxwe

f.g1

Qeexid

(-faf, m.l) (c.nafl.) Xubin neefsasho oo ay isticmaalaan xayawaannada biyaha ku nooli, si ay uga soo qaataan ogsajiinta biyaha dhexdooda.

Qaabnaxweed & Naxwe

m.l

Qeexid

Qof wax maskaxda lagaga jiro ka dhigid.

Is w.: qof waalan iska dhigid.

Qalabka matoorrada mid ka mid ah oo qarxinta shidaalka ka qaybgala.

Qaabnaxweed & Naxwe

f.g1

Labdhedig

-aalay, -aashay

Qeexid

Meel dhul ah oo bannaan.

Qaabnaxweed & Naxwe

m.dh